I. Giới thiệu về cuốn sách và tác giả:
Cuốn sách “The Toyota Economic System: How Leaders Create True Prosperity Through Financial Congruency, Dignity of Work, and Environmental Stewardship” (Tạm dịch: Hệ thống kinh tế Toyota: Cách các nhà lãnh đạo tạo ra sự thịnh vượng thực sự thông qua sự nhất quán về tài chính, phẩm giá trong công việc và quản lý môi trường) do tác giả Olivier Larue chắp bút, được xuất bản lần đầu năm 2023.
Tác giả Olivier Larue là một chuyên gia tư vấn cấp cao và chủ tịch của Ydatum, Inc., công ty hợp tác với các tập đoàn lớn và quỹ đầu tư tư nhân trong việc thiết kế và quản lý hoạt động. Với hơn 30 năm kinh nghiệm thực tiễn về Hệ thống Sản xuất Toyota (TPS), Larue từng làm việc tại Trung tâm Hỗ trợ Nhà cung cấp Toyota ở Bắc Mỹ (TSSC), Bộ phận Tư vấn Quản lý Hoạt động ở Nhật Bản (OMCD), và New United Motor Manufacturing (NUMMI).
Ông đã dẫn dắt nhiều tổ chức, từ các công ty Fortune 500 đến các doanh nghiệp nhỏ, đạt được tiết kiệm hơn hai tỷ đô la thông qua việc áp dụng TPS.
Sách phân tích TPS không chỉ như một hệ thống sản xuất mà còn như một hệ thống kinh tế toàn diện, có thể xem như một khoa học thay vì chỉ là kỹ thuật dựa trên công cụ. Theo Larue, TPS giải quyết các thách thức kinh tế, xã hội và môi trường bằng cách loại bỏ các mâu thuẫn tồn tại từ lâu, như phân tích chi phí lợi ích đơn giản hoặc đánh đổi giữa các yếu tố. TPS thách thức mô hình cũ dựa trên kinh tế quy mô và hiệu suất tài sản cá nhân cực đoan, thay vào đó mang lại sự hài hòa giữa lợi nhuận, dòng tiền, sáng tạo con người và bảo vệ môi trường.
II. Triết lý và mục tiêu của TPS như một hệ thống kinh tế
Tác giả trình bày TPS qua 3 yếu tố chính: triết lý, kỹ thuật và quản lý, được minh họa qua mô hình “ngôi nhà TPS”. Mái nhà đại diện cho mục tiêu như chất lượng cao nhất, chi phí thấp nhất và thời gian giao hàng ngắn nhất. Các trụ cột là phương pháp kỹ thuật như Just-in-Time và Jidoka, trong khi nền tảng là phương pháp quản lý như Kaizen và phát triển chuyên gia.
Tác giả nhấn mạnh TPS xuất phát từ sự không hài lòng của Toyota với các phân tích chi phí lợi ích truyền thống. TPS theo đuổi hiệu suất tổng thể thay vì hiệu suất cá nhân, dẫn đến sự hài hòa giữa các yếu tố từng xung đột. Ví dụ:
- Về mặt tài chính, TPS tạo sự nhất quán giữa báo cáo lợi nhuận và báo cáo dòng tiền bằng cách tập trung vào hiệu suất tổng thể.
- Về mặt xã hội, nó hòa giải bản chất sáng tạo của con người với yêu cầu công việc công nghiệp lặp lại bằng cách tái giới thiệu tinh thần thủ công.
- Về kinh tế, TPS giảm xung đột giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường bằng cách loại bỏ sự không đồng đều, quá tải và lãng phí, thay vì chỉ đuổi theo kinh tế quy mô.
Larue lập luận rằng các đổi mới này mang lợi ích tài chính cho doanh nghiệp, lợi ích xã hội cho người lao động, và lợi ích kinh tế môi trường cho xã hội rộng lớn hơn. Mỗi lợi ích hỗ trợ lẫn nhau, tạo ra hiệu suất thực sự có thể đo lường và lặp lại, đáng để biến thành một ngành khoa học áp dụng rộng rãi.
III. Đổi mới kỹ thuật: Sự nhất quán giữa lợi nhuận và dòng tiền
Phần này khám phá cách TPS hòa giải báo cáo tài chính thu nhập và dòng tiền. Larue chỉ ra rằng hệ thống sản xuất hàng loạt truyền thống có mâu thuẫn nội tại, như sản xuất theo lô lớn để giảm chi phí nhưng lại xung đột với chất lượng và thời gian giao hàng. TPS giải quyết bằng các yếu tố như Jidoka (dừng và thông báo) và Just-in-Time (liên tục chảy và hệ thống kéo).
Trong Jidoka, quy trình dừng ngay khi phát hiện lỗi qua poka-yoke hoặc Andon, đảm bảo chất lượng. Just-in-Time bao gồm dòng chảy liên tục, thời gian takt (dựa trên nhu cầu khách hàng), tách công việc con người khỏi máy móc, và hệ thống kéo (pull system) với các loại A, B, C. Tác giả giải thích chi tiết cách tính toán thời gian dẫn sản xuất dưới các điều kiện khác nhau, cho thấy dòng chảy liên tục giảm thời gian dẫn và hàng tồn kho.
Heijunka (bình chuẩn hóa công việc) và công việc tiêu chuẩn hóa giúp tính toán nguồn lực chính xác hơn. Công việc tiêu chuẩn hóa bao gồm thứ tự hoạt động, thời gian takt và hàng tồn trong quy trình, với các loại dựa trên thời gian chu kỳ biến đổi. Những yếu tố này cùng nhau đạt được sự nhất quán tài chính, nơi lợi nhuận và dòng tiền hỗ trợ lẫn nhau thay vì xung đột.
IV. Đổi mới quản lý: Phẩm giá trong công việc và phát triển con người
Quản lý dựa trên tầm nhìn lý tưởng (true north) hướng đến các điều kiện lý tưởng như zero defects, 100% giá trị gia tăng, sản xuất theo yêu cầu từng cái một. Điều này bao gồm đặc tính kỹ thuật như chất lượng cao nhất, chi phí thấp nhất, thời gian ngắn nhất, và đặc tính con người như an toàn thể chất, tinh thần, và phát triển cá nhân.
Kaizen được mô tả như hoạt động giải quyết vấn đề khoa học: quan sát (sử dụng giác quan, nắm bắt nguyên nhân gốc), giả thuyết, kiểm tra và kết luận.
Tác giả nhấn mạnh việc tổ chức hóa giải quyết vấn đề bằng cách phát triển chuyên gia, với thái độ khiêm tốn, chia sẻ thành công thất bại, giải quyết vấn đề nhỏ, và xác nhận trực tiếp (go-see hay gemba).
TPS tái giới thiệu tinh thần thủ công vào công việc công nghiệp, trao trách nhiệm cho nhân viên để vượt qua công việc lặp lại và trở thành nhà đổi mới. Điều này mang lại phẩm giá công việc, giúp con người không chỉ là lao động mà là người giải quyết vấn đề, hòa giải bản chất sáng tạo với yêu cầu công nghiệp.
V. Quản lý môi trường và sự thịnh vượng bền vững
Tác giả lập luận TPS hòa giải tăng trưởng kinh tế với bảo vệ môi trường bằng cách loại bỏ lãng phí thay vì chỉ dựa vào quy mô kinh tế. Hệ thống sản xuất hàng loạt theo hệ thống đẩy (Push system) phụ thuộc vào tăng trưởng liên tục, dẫn đến ô nhiễm và lãng phí tài nguyên. Ngược lại, TPS là hệ thống kéo (Pull system) theo nhu cầu khách hàng, giảm sự không đồng đều và quá tải, mang lại tự do khỏi phụ thuộc tăng trưởng kinh tế. Lợi ích môi trường được liên kết với lợi ích kinh tế: giảm lãng phí tài nguyên tốt cho môi trường và tạo sự hài hòa giữa thịnh vượng kinh tế và quản lý môi trường. TPS mang lợi ích cho mọi bên, từ nhà cung cấp đến khách hàng bằng cách tạo ra giá trị thực sự thay vì dịch chuyển chi phí.
VI. Kết luận
Qua cuốn sách, tác giả Olivier Larue đã trình bày TPS như một hệ thống kinh tế mang lại thịnh vượng thực sự bằng cách hòa giải các mâu thuẫn tài chính, con người và môi trường. Các ví dụ thực tế và phân tích chi tiết từ kinh nghiệm của tác giả làm rõ cách TPS áp dụng không chỉ trong sản xuất mà còn trong các khía cạnh kinh tế rộng lớn hơn. Cuốn sách là tài liệu quý cho những ai muốn hiểu sâu TPS như một khoa học, với lợi ích đo lường được cho doanh nghiệp và xã hội.